Νικόλαος Κάλας (1907-1988) Εκατό χρόνια από τη γέννησή του

Με αφορμή ΤΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ
του ποιητή, δοκιμιογράφου και θεωρητικού Νικολάου ΚΑΛΑ,
σας προσκαλούμε
την Πέμπτη 7 Ιουνίου 2007 και ώρα 8.30μμ
στον Ελεύθερο Κοινωνικό χώρο εκδηλώσεων Νοsotros
Θεμιστοκλέους 66 Εξάρχεια

Για το έργο του μεγάλου υπερρεαλιστή ποιητή και θεωρητικού της τέχνης θα μιλήσουν
οι Κώστας Κρεμμύδας, ποιητής, διευθυντής του περιοδικού «Μανδραγόρας»
Αντρέας Παγουλάτος, ποιητής, δοκιμιογράφος περιοδικό «Νέα Συντέλεια»
Κώστας Σταθόπουλος, ποιητής, μέλος της συντακτικής επιτροπής του Μανδραγόρα.

Κείμενα και ποιήματα του Νικόλαου Κάλα διαβάζει ο ηθοποιός Γιάννος Περλέγκας
Θα προβληθούν δυο ταινίες μικρού μήκους του Γιώργου Εμιρζά για τον Ν. Κάλας (1985), που προέρχονται από το κινηματογραφικό αρχείο του σκηνοθέτη Λευτέρη Ξανθόπουλου.

Ο Νικόλαος Κάλας (Νίκος Καλαμάρης) (1907-1988) γεννήθηκε στη Λωζάνη το 1907. Φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας, όπου από την πρώτη στιγμή ανέπτυξε έντονη πολιτική δράση, μέσα από τις ιδέες της αριστεράς και ιδιαίτερα του τροτσκισμού. Ενστερνιζόμενος στο πρώιμο ποιητικό του έργο τα διδάγματα του νεόκοπου φουτουρισμού, που είχε ήδη ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων στους συντηρητικούς πνευματικούς κύκλους στην Ελλάδα, ο Κάλας, από τους «πρώτους διδάξαντες του ελεύθερου στίχου», ολοκληρώνει την επαναστατική του πορεία στην ποίηση με την προσχώρησή του στον υπερρεαλισμό, λίγο πριν τη φυγή (αυτοεξορία) του από την Ελλάδα. Η πρώιμη θεωρητική του ενασχόληση με τον υπερρεαλισμό και η έκδοση του βιβλίου του Foyes d’incedie (Εστίες Πυρκαγιάς) το 1938 στο Παρίσι που υιοθετήθηκε ως ένα από τα μανιφέστα του υπερρεαλισμού από τον ίδιο το Μπρετόν, του δίνουν μια ιδιαίτερη θέση στο ελληνικό υπερρεαλιστικό κίνημα.

Με τα θεωρητικά του κείμενα στα ελληνικά, τα γαλλικά και τα αγγλικά, που μαρτυρούν βαθιά παιδεία και οξυμμένη ευαισθησία, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα: από τη θεωρία και την κριτική της λογοτεχνίας έως τον κινηματογράφο και την προσέγγιση της εικαστικών, κατάφερε να αναταράζει συχνά τις «βεβαιότητες» της καθεστηκυίας διανόησης, γεγονός που ενδεχομένως να δικαιολογεί τις ελάχιστες αναφορές στο έργο του, τη μεθοδευμένη αποσιώπηση των αναλύσεών του, αλλά και τις προσωπικές αντιδράσεις που αντιμετώπισε σε ολόκληρη τη ζωή του για τις πρωτοποριακές του θέσεις.

Παρά τη θριαμβική επιστροφή του στην ελληνική ποιητική σκηνή με τη συλλογή του Οδός Νικήτα Ράντου (Κρατικό Βραβείο Ποίησης 1977), την ολοκληρωτική αλλαγή στάσης της κριτικής και τη σύντομη αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος με την επανέκδοση της Οδού Νικήτα Ράντου και την ταυτόχρονη κυκλοφορία στα ελληνικά των θεωρητικών του έργων Εστίες Πυρκαγιάς και Η Τέχνη την εποχή της διακύβευσης, το έργο του Κάλα παραμένει άγνωστο στο ευρύ κοινό.

Στο τεύχος 35 του περιοδικού Μανδραγόρας υπάρχει αναλυτική παρουσίαση του έργου του ποιητή, βασισμένη στο αρχείο του που φιλοξενείτε στη Βιβλιοθήκη Βορείων χωρών, Καβαλλότη 7, ταξινομημένο από τη Lena Hoff. Κυκλοφορεί παράλληλα από τις εκδόσεις Μανδραγόρας ένας τόμος με τίτλο Νικόλαος Κάλας, ξαναδιαβάζοντας το έργο του, όπου δημοσιεύονται κείμενα από πρόσφατο επιστημονικό συνέδριο.