Ήταν τότε, στο τέλος της πρώτης δεκαετίας του περασμένου αιώνα.
Στους χωμάτινους δρόμους της Αργολίδας κυριαρχούσαν τα ζώα για τις μετακινήσεις των ανθρώπων
και τις μεταφορές των – αγροτικών κυρίως – προϊόντων.
Έσερναν κάρα, σούστες, άμαξες και συνέθεταν εικόνες βγαλμένες σαν από τις πρώτες ταινίες του κινηματογράφου.
Όμως κάπου εκεί στα 1918, στους δρόμους του Ναυπλίου – και λίγο αργότερα και του Άργους – κάνουν την εμφάνισή τους κάτι παράξενα, πρωτόγνωρα οχήματα με ξύλινους ακτινωτούς τροχούς, ογκώδη φτερά, θορυβώδη και επιβλητικά που φόβισαν αρχικά με την παρουσία τους, ανθρώπους και ζώα, ταράσσοντας τη γαλήνια, ήρεμη επαρχιακή ζωή.
Το αυτοκίνητο εμφανίζεται για πρώτη φορά στην Αργολίδα και σηματοδοτεί μια νέα εποχή και στον τόπο μας.
Έτσι κι’ αλλιώς το αυτοκίνητο ως προϊόν της ανθρώπινης εμπειρίας και γνώσης αποτέλεσε βασικό στοιχείο του τεχνολογικού μας πολιτισμού και επηρέασε σημαντικά όλες σχεδόν τις οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες της τελευταίας εκατονταετίας.
Πρωτόγονα οχήματα
Λίγο μετά το 1920, στα ελάχιστα ΙΧ αυτοκίνητα του νομού μας έρχονται να προστεθούν και τα πρώτα μικρά φορτηγά καθώς και τα πρώτα λεωφορεία.
Στις κεντρικές πλατείες του Άργους, του Ναυπλίου και του Κρανιδίου σταθμεύουν ήδη τα πρώτα ταξί.
Οι άνθρωποι της εποχής αρχίζουν να μετακινούνται πιο μαζικά, πιο γρήγορα, πιο εύκολα.
Αρχίζουν να βγαίνουν από τα στενά όρια του νομού, της πόλης, του χωριού.
Γνωρίζουν νέους τόπους, νέους ανθρώπους και εικόνες, αποκτούν νέες εμπειρίες, ανοίγουν τους ορίζοντές τους, παρά το γεγονός ότι ακόμη το οδικό δίκτυο του νομού μας είναι σε άθλια κατάσταση, ανέτοιμο να φιλοξενήσει τροχοφόρα οχήματα.
Έως το τέλος της δεκαετίας του 1920 τα αυτοκινούμενα οχήματα που κυκλοφορούν στην Αργολίδα δεν ξεπερνούν τις λίγες δεκάδες.
Σε πολλά, το αμάξωμα είναι ξύλινο, οι τροχοί τους είναι από συμπαγές ελαστικό, έμπαιναν σε λειτουργία με «μανιβέλα» και όχι με μίζα, έφερναν ελαστικό κλάξον, και στο πλάι τους διέθεταν μηχανικό φλάς που ανεβοκατέβαινε σε κάθε στροφή.
Μια πρώτη απόπειρα καταγραφής των «ζωήλατων και μηχανοκίνητων οχημάτων και υποζυγίων» που πραγματοποιήθηκε το 1926 στο Ναύπλιο, μετρά δώδεκα επιβατικά αυτοκίνητα, οκτώ μικρά φορτηγά 1,5 τόνου και τρία «αυτοκίνητα-ποδήλατα μετά καλάθου» όπως καταγράφονταν οι τρίκυκλες μοτοσικλέτες τότε.
Οι πρωτοπόροι
Ως πρώτος γιωταχής του Ναυπλίου φέρεται ο Γιάγκος Δημόπουλος με μια πράσινη Μερσεντές,
ενώ στο Άργος φέρεται ως πρώτος αυτοκινητιστής ο Ιωάννης Γιαννόπουλος
ο οποίος κυκλοφορούσε με μια μεγαλοπρεπή «Στουτεμπάγκερ» προκαλώντας τον θαυμασμό,
παρά το γεγονός ότι το μεγαλύτερο ταξίδι του έφτανε μόλις στο Κεφαλάρι.
Τα κατοπινά χρόνια, η αργή αλλά σταθερή αύξηση του αριθμού των αυτοκινήτων στο νομό μας αρχίζει να δημιουργεί και τα αντίστοιχα προβλήματα στους δρόμους.
Με ανώτατο όριο ταχύτητας τα 20 χλμ. «κατά την διέλευσην εκ πόλεων, χωριών και οικισμών» άρχισαν,
σε ελάχιστα σημεία του δικτύου, να τοποθετούνται και οι πρώτες πινακίδες οδικής κυκλοφορίας.
Παράλληλα άρχισαν να ξεφυτρώνουν τα πρώτα συνεργεία αυτοκινήτων και τα πρώτα πρατήρια υγρών καυσίμων κυρίως γύρω από την Πλατεία Αγίου Πέτρου Άργους και την «Εντεκάτη» στάση στο Ναύπλιο.
Έως την Κατοχή πάντως αυτοί που διέθεταν ιδιόκτητο ΙΧ αυτοκίνητο ήταν κάποιοι κτηματίες, εργοστασιάρχες, έμποροι, δικηγόροι, ανώτεροι υπάλληλοι, ενώ η απόκτηση αυτοκινήτου για τους πολλούς ήταν ακόμη άπιαστο όνειρο (σημειώνουμε ότι εκείνη τη χρονική περίοδο τα ΙΧ και τα ταξί ήταν συνήθως 7θέσια, τα λεωφορεία 11θέσια και αργότερα 19θέσια και 24θέσια).
Με την κήρυξη του πολέμου, ο οποίο αποσυντονίζει όλες τις κοινωνικές και οικονομικές δραστηριότητες και στο νομό μας, αρκετά φορτηγά αλλά και λεωφορεία, επιτάσσονται και στέλνονται στο Μέτωπο, για να μη γυρίσουν ποτέ…
Νέοι ορίζοντες
Με την αυγή του 1950 και ιδιαίτερα μετά το 1960, η τοπική κοινωνία έχει ξαναβρεί το ρυθμό της
ενώ παράλληλα γίνονται προσπάθειες για τη δημιουργία υποδομών
(εξηλεκτρισμός, βελτίωση οδικού δικτύου, συγκρότηση υπηρεσιών κ.α.)
και παρατηρείται μια σχετική ανάπτυξη.
Το αυτοκίνητο εδώ καλείται να παίξει σημαντικό ρόλο.
Τα φορτηγά της Αργολίδας μεταφέρουν πλέον μεγάλες ποσότητες προϊόντων και εκτός του νομού,
τα λεωφορεία και τα ταξί προσεγγίζουν πιο εύκολα τα χωριά, ενώ όλο και περισσότερα ΙΧ κυκλοφορούν,
στις πόλεις κυρίως.
Το ιδιόκτητο ΙΧ αυτοκίνητο πλέον αρχίζει ν’ αποκτά συμβολικό χαρακτήρα.
Εμφανίζεται ως ένδειξη ισχύος και κοινωνικής ανωτερότητας, δημιουργεί την αίσθηση ελευθεριότητας
και κοσμοπολιτισμού.
Ο άνδρας ιδιοκτήτης αυτοκινήτου – οι σοφερίνες ακόμη είναι ελάχιστες – ασκούν ιδιαίτερη επιρροή προς το ασθενές φύλλο, ενώ το νέο επάγγελμα του «σοφέρ» γοητεύει…
Νέα εποχή
Στα χρόνια που ακολουθούν – αρχές δεκαετίας του 1970 – η απόκτηση του αυτοκινήτου αρχίζει να γίνεται πιο προσιτή.
Το 1969 κυκλοφορούν ήδη πανελλαδικά 302.000 παντός τύπου αυτοκίνητα.
Την ίδια χρονιά της δεκαετίας του 1980, το 5,3% των κατοίκων της Αργολίδας διαθέτει ΙΧ αυτοκίνητο.
Το ποσοστό αυτό το 1985 φτάνει το 7,3% και το 1990 εκτοξεύεται στο 11% για να ξεπεράσει το 12% το 1995.
Κατά τη δεκαετία 1990-2000 η Αργολίδα τοποθετείται στην πρώτη θέση μεταξύ των υπολοίπων νομών της Πελοποννήσου σ’ ότι αφορά στη κατοχή αυτοκινήτου με 118 αυτοκίνητα ανά 1.000 κατοίκους….
Το αυτοκίνητο – και στο νομό μας – μπορεί να συνέβαλε καθοριστικά στη κοινωνική – οικονομική ανάπτυξη της σύγχρονης κοινωνίας, ωστόσο την πορεία του συνόδευσαν και αρκετά δεινά όπως τα τροχαία δυστυχήματα, η ρύπανση του περιβάλλοντος, η συρρίκνωση των ελεύθερων χώρων, οι θόρυβοι.
Παρ’ όλα αυτά δεν παύει για πολλούς ν’ αποτελεί το «φετίχ» τους…
Γιώργος Αντωνίου
